علائم سوء تغذیه در کودکان و درمان آن

گرسنگی و سوء‌تغذیه چیست؟

همه هر از گاهی احساس گرسنگی می‌کنند. گرسنگی علامت هشدار بدن برای نیاز به غذا است. وقتی غذای کافی برای راضی کردن نیازهای بدنمان مصرف کنیم، احساس گرسنگی از بین می‌رود تا زمانیکه شکممان دوباره خالی شود.

سوء‌تغذیه مشابه با گرسنگی نیست، گرچه معمولاً با هم اتفاق می‌افتند. افرادیکه به طور مزمن دچار سوء‌تغذیه هستند، مواد مغذی لازم برای رشد و سلامت مناسب را دریافت نمی‌کنند. افراد ممکن است برای یک دوره طولانی یا کوتاه دچار سوء‌تغذیه شوند و این مشکل می‌تواند حاد یا خفیف باشد. کسانیکه دچار سوء‌تغذیه هستند معمولاً بیشتر مریض می‌شوند و در موارد بسیار حاد، خیلی زود می‌میرد.

براساس برنامه غذایی جهانی UN، بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان غذای کافی برای خوردن ندارند. این بیشتر از کل جمعیت ایالاتمتحده، کانادا و اتحادیه اروپاست. هر شش ثانیه یکبار، یک کودک بخاطر سوء‌تغذیه و دلایل مرتبط با آن جان خود را از دست می‌دهد.

گرسنگی مزمن و سوء‌تغذیه می‌تواند مشکلات مختلفی را برای سلامتی افراد ایجاد کند. کسانیکه همیشه گرسنه هستند معمولاً وزنشان از وزن سلامت پایین‌تر بوده و سایز به مراتب ریزتری نسبت به افراد متوسط دارند. رشدشان هم ممکن است متوقف شود و همین باعث شود که قدشان کوتاه‌تر از حد متوسط باشد. در سراسر جهان، حدود ۲۷ درصد از بچه‌های زیر پنج سال، کمبود وزن دارند.1
 

دلایل سوء تغذیه در کودکان

به طور کلی، عدم وجود مواد مغذی در بدن کودک باعث سوء تغذیه می‌شود. از دلایل نرسیدن مواد مغذی به بدن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
 

رژیم غذایی نامناسب

رژیم غدایی نامناسب باعث می‌شود که مواد مغذی به میزان کافی به بدن نرسد. در نتیجه سلامت بدن به خطر می‌افتد. مشکل در بلع نیز ممکن است که به سوء تغذیه منجر شود چرا که کودک در هضم غذا مشکل دارد و مواد مغذی به طور کامل به بدن او نمی‌رسد. 
 

اختلالات روانی

امکان بروز سوء تغذیه در کودکانی که سلامت روان کافی ندارند، بیشتر است. مثلا کودکان عقب مانده ذهنی و کودکان مبتلا به بی‌اشتهایی عصبی نمی‌توانند یک برنامه غذایی مناسب را دنبال کنند و به سوء تغذیه دچار می‌‎‌شوند.
 

مشکلات گوارشی

اختلالات گوارشی همچون کرون یا بیماری سلیاک باعث می‌شود که بدن کودک نتواند مواد مغذی را به خوبی دریافت کند و در نتیجه با سوء تغذیه مواجه می‌شود.
 

بیماری دیابت

افزایش سطح قند خون باعث می‌شود که بدن کودک در جذب مواد مغذی با مشکل مواجه شود. در این بیماری، توانایی بدن برای جذب مواد لازم آسیب می‌بیند و در نتیجه کودک مبتلا دچار سوء تغذیه می‌شود.
 

عدم شیردهی

شیر مادر باعث می‌شود بدن نوزاد مواد مغذی را به طور کامل دریافت کند. برخی مواقع کودک به دلایل متعددی از شیر مادر محروم می‌شود. عدم شیردهی به کودک، امکان بروز سوتغذیه را افزایش می‌دهد. 2
 

انواع سوء تغذیه در کودکان

شایع ترین انواع سوء تغذیه، عبارتند از:
 

1. سوء تغذیه انرژی پروتیینی (PEM)

به خاطر کمبود پروتئین و گلوکز در غذاها، کودک این نوع خاص از سو تغذیه را تجربه می کند.

سه نوع زیرمجموعه از PEM وجود دارد: سوء تغذیه حاد، سوء تغذیه مزمن، و سومی هم شامل هر دوی آن ها است. سوء تغذیه حاد باعث می شود که کودک لاغر شود و وزن بدنش کم شود. در سوء تغذیه مزمن، کودک از رشد کم رنج می برد. زمانی که کودک شما از سوء تغذیه حاد و مزمن رنج می برد، وزنش کم می شود و مشکلات سلامتی متعددی را تجربه می کند.
 

2. کمبود ریز مغذی ها (ویتامین و منابع معدنی)

کمبود ریز مغذی ها می تواند منجر به کمبود مواد مغذی در کودک شما شود. ریز مغذی ها چیزی جزهای ویتامینی و مواد معدنی نیستند. کودک شما به این مواد مغذی برای کارکردهای مناسب بدن و فرآیندهای رشد نیاز دارد.3
 

نشانه‌های سوء تغذیه در کودکان

سوء تغذیه نشانه‌ها و علائم متعددی دارد که برخی از شایع ترین آن‌ها عبارتند از

کاهش وزن ناگهانی

مشکلات تنفسی

حساسیت و خستگی زیاد

افسردگی

دمای پایین و غیرعادی بدن

ضعف در سیستم ایمنی

تحلیل ماهیچه‌های بدن 

حساسیت زیاد در احساس سرما

طولانی شدن زمان بهبود زخم‌ها

اشکال در تمرکز

کاهش فعالیت

در موارد حاد ممکن است که سوء تغذیه در کودکان با علائم زیر همراه باشد

پوست رنگ پریده، خشک و زبر

موی بسیار خشک

افزایش بیش از حد ریزش موها

کاهش وزن شدید به طوری که گونه‌ها تحلیل بروند.

سیاهی زیر چشم

مشکلات قلبی، تنفسی و کبدی.2
 

اثرات سوء تغذیه بر روی کودکان

 

سیستم ایمنی

سوء تغذیه سیستم ایمنی کودک شما را ضعیف و مستعد بیماری های عفونی می کند. چنانچه در این بخش از نمناک می خوانید اگر کودک شما از روش های غیر بهداشتی پیروی کند، بیشتر در معرض بیماری های مسری قرار می گیرد.

کمبود روی، آهن و ویتامین ها، شرایط سوء تغذیه را تحریک می کند و سیستم ایمنی را در کودکان تضعیف می کند. سوء تغذیه بر عملکرد سیستم ایمنی کودک شما تاثیر می گذارد و می تواند در برابر بسیاری از بیماری ها ضعیف عمل کند.
 

پیامدهای رشد

کمبود مواد مغذی و عفونت های گوارشی عموما در کودکان نوپا و کودکان ایجاد می شود. دریافت ضعیف غذای مغذی می تواند منجر به سوء تغذیه در کودکان شما شود. با عفونت دستگاه گوارش، بدن کودک شما نمی تواند مواد مغذی موجود در مواد غذایی را جذب کند. در نتیجه، کمبود مواد مغذی همراه با عفونت فرآیند رشد را به طور کامل به تاخیر می اندازد.
 

کمبود مواد مغذی خاص

نقص برخی از مواد مغذی خاصی می تواند باعث ایجاد پیچیدگی های سلامتی در کودک شما شود. برای مثال فقر آهن، روی و منیزیم شرایط سوء تغذیه را تقویت می کند. جذب چربی کم، بدن کودک شما را از کسب مقدار مفید ویتامین های محلول در چربی مانند ویتامین D و ویتامین A محروم می کند.

اینها مانع توانایی بصری در کودکان شما می شود. فقر و کمبود روی هم رشد بدنی و هم رشد استخوان را به تعویق می اندازد و کودک شما را در مشکلات سلامتی بلند مدتی قرار می دهد.
 

نارسایی اندام ها

سوء تغذیه شدید، اندام های کودکان را ناکارآمد می سازد. برخی از اندام ها به شدت تحت تاثیر کمبود مواد غذایی، کبد، قلب و کلیه ها قرار می گیرند.
 

شروع بیماریهای مضر

سوء تغذیه طولانی مدت باعث ایجاد اختلالات سلامتی متعددی در کودک کوچک شما می شود. برخی از بیماری های شایع عبارتند از:اسهال، عفونت دستگاه ادراری و ذات الریه.3
 

درمان کودکان مبتلا به سوء‌تغذیه

خوشبختانه بسیاری از تاثیرات مخرب سو‌ء‌تغذیه قابل برگشت هستند، مخصوصاً اگر کودک دچار سوء‌تغذیه خفیف باشد.

اگر تصور می‌کنید که فرزندتان موادمغذی لازم را دریافت نمی‌کند، با پزشک او صحبت کنید و پزشک احتمالاً معاینات پزشکی لازم را روی او انجام داده و درمورد نوع و میزان موادغذایی که فرزندان مصرف می‌کند سوال خواهد کرد. همچنین ممکن است:

•  قد، وزن و توده بدن فرزندتان را اندازه‌گیری کند تا ببیند نسبت به سنش در محدوده طبیعی و سالم هست یا خیر.

•  آزمایش خون برای چک کردن بعضی ناهنجاری‌ها درخواست بدهد.

•  از رادیولوژی یا سی‌تی‌اسکن برای بررسی نشانه‌های سوء‌تغذیه در اعضای بدن و استخوان‌ها استفاده کند.

•  مشکلات زمینه‌ای که ممکن است موجب سوء‌تغذیه شده باشد را بررسی کند.

درمان سو‌ء‌تغذیه به علت پیدایش آن بستگی دارد. دکتر یا متخصص تغذیع ایجاد بعضی تغییرات را در نوع و کیفیت غذاهای مصرفی توصیه خواهد کرد و ممکن است مکمل‌های غذایی مثل ویتامین و موادمعدنی برای فرزندتان تجویز کند.

اگر ابتلا به سوء‌تغذیه فرزندتان دلیل زمینه‌ای داشته باشد، دکتر به شما کمک خواهد کرد راه‌هایی برای تامین موادمغذی لازم برای رشد سالم فرزندتان پیدا کنید.1

پینوشتها
1.www.beytoote.com
2.www.honarehzendegi.com
3.www.namnak.com